Voorlopig geen verplichte aov zelfstandigen

De verplichte verzekering tegen verlies van inkomsten als zelfstandigen arbeidsongeschikt zijn (aov) komt er voorlopig niet. Het UWV en de Belastingdienst, die nauw betrokken zijn bij de uitvoering noemen het huidige wetsvoorstel niet uitvoerbaar. Minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid denkt na over aanpassingen. Die zijn niet voor de zomer van 2025 te verwachten, deelde hij de Tweede Kamer mee.

 

Volgens het UWV kan de verplichte Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ) zeker niet eerder dan 2030 worden ingevoerd. De Belastingdienst kan helemaal geen datum noemen, omdat ze het huidige voorstel onuitvoerbaar vinden. Belastingdienst en UWV vinden de conceptregeling veel te complex en waarschuwen voor grote uitvoeringsproblemen.

Complexe regeling

Het wetsvoorstel Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ) verplicht een aov voor alle zelfstandigen die voor de inkomstenbelasting ‘winst uit onderneming’ genieten. De premie bedraagt 6,5 procent van de winst uit onderneming, tot ongeveer € 195 per maand. Er is geen franchise, drempel of premievrije voet. De zelfstandige moet zich zelf ziekmelden bij het UWV, als hij of zij vermoedt dat de ziekte en het herstel ‘van langdurige aard’ zal zijn. Er is een wachttijd van een jaar. Daarna keert de verzekering uit aan aan verzekerde zelfstandigen die door ziekte niet meer in staat zijn om met ‘algemeen geaccepteerde arbeid’ het minimumloon te verdienen. De uitkering is 70 procent van de winst vóór arbeidsongeschiktheid, hoogstens tot het minimumloon. Er is een opt-out, en een overgang voor bestaande regelingen.

Bezwaren

Het grootste bezwaar van de uitvoerders tegen dit voorstel is het begrip ‘winst uit onderneming’. Ze vinden dat tè onzeker om de verzekeringsplicht, de premie en de uitkering op te baseren. De definitieve winst uit onderneming wordt pas een tot vijf jaar na elk boekjaar vastgesteld. Daar niet op wachten betekent veel terugvorderingen en nabetalingen riskeren.

Complex in de uitvoering

Daarnaast ziet met name het UWV grote capaciteitsproblemen op zich afkomen. Er zijn extra verzekeringsartsen nodig voor keuringen, terwijl daar nu al een groot tekort aan is. Tenslotte vinden UWV en fiscus het huidige voorstel in de uitvoering erg complex. Dat komt vooral omdat steeds meer werkenden soms werknemer, dan weer of deels freelancer zijn. Daarbij komen nog de opt-outmogelijkheden op de verplichte verzekering.

Bezwaren van zzp’ers

Bijna de helft van de zzp’ers (46%) geeft aan dat ze geen aov willen omdat ze de baten van zo’n verzekering niet vinden opwegen tegen de kosten. Ook zegt 32 procent dat ze de premie van de verzekering niet kunnen opbrengen. Een kwart van de onverzekerden zegt het financiële risico zelf te kunnen dragen. En 20 procent, met name vrouwen, kan terugvallen op het inkomen van hun partner. Zelfstandigen twijfelen bij het wetsvoorstel BAZ vooral aan de kwaliteit van de keuring door arbeidsdeskundigen, de hoogte van de premie en de wachttijd. Sommigen vinden een jaar te kort, anderen te lang.

Kabinet gaat verder

Minister Van Hijum ziet zich genoodzaakt om het wetsvoorstel aan te passen, zo heeft hij de Tweede Kamer per brief laten weten. Het kabinet wil wel vasthouden aan een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zelfstandigen. Omdat ze het noodzakelijk vinden dat deze grote groep werkenden zich indekt tegen de financiële risico’s van langdurig arbeidsongeschikt zijn. Maar ook omdat er zonder verplichte aov een nieuw gat in de begroting kan ontstaan. Dat kan oplopen tot 1,2 miljard euro, als Nederland vòòr 2030 geen verplichte aov voor zelfstandigen heeft. Het was een voorwaarde om geld te krijgen van het Europese Coronaherstelfonds.

Meer informatie

 

Let op:

De gegevens in dit dossier zijn ontleend aan tientallen doorgaans zeer betrouwbare bronnen. Toch kan Earnest geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden, of gevolgschades die hieruit kunnen ontstaan. Deze informatie verandert vaak, en veel. Daarom is alleen de online-versie van dit dossier actueel.